چشمه آب گرم یا چشمه گرمابی مکانی است که در آن به صورت مداوم آب گرم یا داغ از زمین خارج میشود. به خاطر درصد بالای مواد معدنی حل شده، از آب بعضی از این چشمهها استفاده درمانی نیز میشود. از آنجا که حلالیت آب گرم بالاتر است، املاح موجود در چشمههای آب گرم بسیار زیاد است. این املاح بسته به ساختار زمینشناسی منطقه، میتوانند شامل یونهای مختلف مانند کلسیم، لیتیوم و حتی رادیوم باشند. به دلیل اعتقاد عامه به خواص طبی بعضی از این املاح، چمشههای آب گرم اغلب به مقاصد گردشگری با هدف درمانی تبدیل شده اند. برای چشمههای آب گرم تعاریف مختلفی ارایه شده است:
چشمههایی که توسط انرژی زمین گرم شود.
چشمههایی که دمای آب آن از دمای محیط بالاتر باشد.
چشمههایی که از دمای بدن یعنی 5/37درجه بیشتر باشد.
چشمههایی که دمای آن از 1/21 درجه بیشتر باشد و... .
اگرچه استفاده از آبدرمانی در چشمههای آبمعدنی یک روش بی خطر و بدون عارضه محسوب میشود و میتوان آن را برای اکثر افراد تجویز کرد اما بهتر است در هنگام استفاده به موارد مختلف نیز توجه کرد. مثلا در هنگام استفاده از آب گرم به خاطر پایین آمدن فشار خون، بهتر است افرادی که نارسایی قلبی دارند از چشمهها استفاده نکنند. همچنین افراد با اختلال گردش خون، عفونتهای حاد، زخم باز و وسیع، نارسایی تنفسی و اختلالات غدد و مواردی از این قبیل نباید در این چشمهها قرار بگیرند. آبهای معدنی که حاوی گوگرد هستند میتوانند موجب افزایش گردش خون پوست، افزایش سوختوساز سلولها و تغییرات دیگر شوند که همگی اثر درمانی دارند.
همانطور که میدانیم در کشور ایران مراکز و مکانهای متعددی وجود دارد که چشمههای آب گرم در آن دیده میشود و افراد میتوانند از تاثیرات فوقالعاده آنها برخوردار شوند. در ضایعات و اختلالات پوستی، دردهای عضلانی، اختلالات و بیماریهای رماتیسمی، کمردرد، برخی از بیماریهای اعصاب و ساییدگی مفصل و... میتوان از این آبها استفاده نمود.
حکیم ابوعلی سینا در کتاب قانون، پس از درمان با ورزش، از روشهای درمان با آبها و گرمابهها و خواص درمانی آنها سخن میگوید:
- رطوبت ملایم و معتدل در گرمابهها خستگی را رفع و عضلات را زنده نگه میدارد.
- اگر پس از استفاده از حمام داغ به حمام سرد بروید پوست تقویت میشود و حرارت درون بدن باقی میماند.
- مشت و مال (ماساژ) قبل از حمام گرم بسیار مفید است.
- بهترین حمام برای سالخوردگان و کودکان حمام گرم و معتدل است.
همچنین بقراط در سال 460 قبل از میلاد از خواص درمانی آبهای گرم و سرد صحبت به میان آورده و حتی از آن در درمان تشنج و درد مفاصل نیز استفاده کرده است. بنابراین شاید بهترین فضای یک اسپا در کنار آبهای معدنی باشد تا بتوان خدمات کاملتر و بهتری در این فضا به مهمانان ارایه داد.