شما چه یک شاگر در حال گذراندن دوره ماساژ باشید چه سرمایه‌گذاری که قصد راه‌اندازی یک اسپا را دارد، تخت ماساژ یکی از اقلامی که باید تهیه کنید. اگر در حال گذراندن دوره ماساژ باشید شاید وسوسه شوید با تهیه یک تخت ماساژ تمرینات خود بر روی دوستان و خانواده در خانه انجام دهید. اما کدام تخت مناسب است؟ پرتابل یا ثابت؟ چوبی یا فلزی؟ چه اندازه‌ای؟ چه جنسی؟ شاید به نظر برسد که تخت‌های ماساژ چندان فرقی با هم ندارند ولی گاهی تفاوتی کوچک نتایج بزرگی را به همراه دارد. در این نوشتار سعی شده است تمامی فاکتورهای ممکن برای تهیه تخت ماساژ بررسی شود تا به هنگام خرید، بهترین را انتخاب نمایید.
ثابت یا پرتابل؟
اگر قصد دارید از تخت ماساژ در یک محل استفاده کنید تخت ثابت باید انتخاب شما باشد ولی اگر قصد دارید تخت را به محل‌های مختلف ببرید بدیهی است که باید یک تخت پرتابل تهیه کنید. برای اسپاها که نیازی به جابجایی تخت ندارند معمولا تخت‌های ثابت تهیه می‌شود و تخت‌های پرتابل معمولا توسط ماساژورهایی که محل ثابتی برای ارایه خدمات ندارند خریداری می‌شوند. آنچه مسلم است تخت‌های ثابت از دوام و استحکام بسیار بیشتری نسبت به تخت‌های پرتابل برخوردارند. همچنین توانایی تحمل وزن بیشتری را دارند و نیازی به برپایی آنها برای هر بار استفاده نیست. از طرفی تخت‌های پرتابل امکان تغییر محل را به ماساژور داده و علاوه بر اینکه سبک هستند و نگهداری آنها جای کمی می‌گیرد، معمولا ارزانتر از تخت‌های ثابت می‌باشند. حال که در مورد ثابت یا پرتابل بودن تخت تصمیم گرفتید لازم است به وزن آن نیز توجه نمایید.
وزن تخت
از آنجا که تخت‌های ثابت به‌ندرت جابجا می‌شوند وزن آنها مهم نیست در صورتی که وزن یکی از فاکتورهای مهم در تخت‌های پرتابل به شمار می رود. اگر قصد دارید هر روز تخت خود را به این سو و آن سو ببرید طبیعی است باید تختی را انتخاب کنید که دارای کمترین وزن باشد. تخت‌های پرتابل از 10 تا 25 کیلوگرمی وجود دارند ولی معمولا وزن آنها حدود 14 تا 18 کیلوگرم است. فاکتورهای زیادی از قبیل ابعاد، جنس و امکانات جانبی بر روی وزن تخت تاثیر می‌گذارند که در ادامه به آنها می‌پردازیم.
پایه آهنی
تخت‌های پایه آهنی دارای بیشترین استقامت و پایداری هستند و به جرات می‌توان گفت سالیان دراز بدون کوچکترین لرزش و صدای اضافه کار می‌کنند ولی دو ایراد دارند: نخست اینکه از لحاظ ظاهری شکیل نبوده و مناسب اسپاهای لوکس نیستند. دوم اینکه در مناطق و مکان‌های مرطوب مستعد زنگ زدگی هستند که عمر مفید آنها را کاهش می‌دهد. هرچند که با استفاده از رنگ‌های استاتیک و ضد زنگ میزان زنگ زدگی آنها کاهش می‌یابد ولی در هر صورت درون پروفیل‌های آهنی و محل اتصالات فلزی مستعد زنگ زدگی هستند که باید به آن توجه کرد. آنچه مسلم است پایه آهنی به‌دلیل وزن زیاد برای تخت‌های پرتابل کاربردی ندارد و فقط در تخت‌های ثابت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پایه چوبی
آنچه تخت‌های پایه چوبی را متمایز می‌کند ظاهر زیبا و حس گرم چوب است که آن را بهترین گزینه برای اسپا می‌کند. در تخت‌های ثابت در صورتی که کلاف‌بندی پایه‌های چوبی به خوبی صورت نگرفته باشد احتمال اینکه پس از مدتی به جیرجیر افتاده و پایه‌های آنها لق شود وجود دارد بنابراین هنگام تهیه این نوع تخت باید حتما به نوع کلاف‌بندی، جنس و ضخامت چوب به کار رفته دقت کرد تا از استحکام آن اطمینان حاصل شود. از طرفی به‌دلیل اینکه چوب سبک است می‌توان از زیبایی چوب و سبکی آن در تخت‌های پرتابل بهره گرفت البته باید توجه داشت که تخت‌های پرتابل چوبی از نظر استحکام زیاد بادوام نبوده و پس از مدتی به جیرجیر و لق شدن می‌افتند.
پایه آلومینیومی
آلومینیوم به‌دلیل سبکی، بهترین گزینه برای تخت‌های پرتابل به شمار می رود چون علاوه بر سبکی دارای استحکام نسبی نیز هست. بدیهی است این پایه برای تخت‌های ثابت مناسب نیست چون با داشتن ظاهر فلزی نه‌چندان شکیل، استحکام پایه‌های آهنی را نیز ندارد و در میان‌مدت به لرزش می افتد و صدا می‌دهد.
ابعاد
یکی از موارد مهم در انتخاب تخت، ابعاد آن است که در ادامه توضیح داده می شود.
طول
طول اغلب تخت‌ها 180 سانتیمتر است که با توجه به متوسط قد ایرانیان (آقایان 170 و خانم‌ها 157 سانتیمتر) به‌نظر اندازه مناسبی برای ایران می‌رسد. مهم این است که طول تخت نباید از 180 سانتیمتر کمتر باشد چون پاهای فرد ماساژگیرنده از تخت بیرون می‌زند که چندان مناسب نیست. البته اگر طول تخت بیشتر باشد (190 تا 220 سانتیمتر) مناسبتر است ولی این مزیت فقط در تخت‌های ثابت صدق می‌کند چراکه طول بیشتر در تخت پرتابل علاوه بر افزایش وزن تخت باعث عدم راحتی در حمل‌ونقل می‌شود که با هدف استفاده از تخت‌های پرتابل ناسازگار است.
عرض
عرض تخت به دو عامل بستگی دارد:
1- اندازه جثه شخص ماساژگیرنده
هر چه اندازه جثه شخص ماساژگیرنده بیشتر باشد طبیعی است که تخت با عرض بیشتر راحت‌تر و مناسبتر است. تخت‌های موجود دارای عرض‌های بین 60 تا 90 سانتیمتر هستند که به نظر می‌رسد عرض 70 تا 75 سانتیمتر مناسب‌ترین اندازه برای ایران باشد.
2- قد ماساژور
اگر قد و اندازه دستان ماساژور کوتاه باشد تخت‌های با عرض کم مناسبتر است چون تخت‌های با عرض زیاد (بیشتر از 75 سانتیمتر) باعث می‌شود که ماساژور برای تسلط بیشتر به شخص ماساژگیرنده، مجبور به خم شدن و کشش بیشتر بدن خود شود که در نتیجه فشار بیشتری به وی وارد آمده و در طولانی‌مدت آسیب‌رسان می‌شود. ولی اگر ماساژور دارای قد بلند و دستان کشیده باشد تخت‌های با عرض زیاد (80 تا 90 سانتیمتر) علاوه بر راحتی برای ماساژگیرنده باعث فشار به ماساژور نیز نمی‌شود. البته لازم به ذکر است در ماساژهایی که نیاز به فشار زیاد نقطه‌ای باشد، مثل ماساژ ورزشی یا ماساژ بافت عمیق (Deep Tissue Massage)، تخت‌های با عرض کمتر می‌تواند باعث تسلط بیشتر ماساژور و در نتیجه افزایش فشار نقطه‌ای شده و مناسبتر باشد. همچنین برای راحتی بهتر شخص ماساژگیرنده در تخت‌های با عرض کم، تخت‌هایی که دارای تکیه‌گاه دست (Armrest) به‌طور مجزا در طرفین تخت هستند، گزینه بهتری به شمار می روند.
ارتفاع
ارتفاع تخت رابطه مستقیمی با قد ماساژور دارد. یک روش ساده برای تعیین ارتفاع تخت این است که ماساژور کنار تخت ایستاده و دستش را در حالی که مشت کرده کنار بدن خود آویزان نگه دارد. در این شرایط لبه بالایی روی تخت به‌طور تقریبی (با اختلاف 5 سانتیمتر) باید هم تراز سطح پایینی مشت ماساژور باشد. بسیاری از تخت‌های پرتابل قابلیت تنظیم ارتفاع را دارند و از آنجا که این تخت‌ها معمولا فقط توسط یک ماساژور استفاده می‌شوند می‌توان آنها را یک بار با توجه به قد ماساژور تنظیم کرد و از آن استفاده نمود. باید توجه کنید که اگر دارای قد بلندی هستید باید حداکثر ارتفاع تخت پرتابل را قبل از خرید تست کنید تا مطمئن شوید که تخت در حداکثر ارتفاع خود دچار ناپایداری و لرزش نمی‌شود که این امر به جنس و نحوه کلاف‌بندی آن بستگی دارد.
در اسپاها باید از تخت‌های با ارتفاع ثابت استفاده کرد چون تخت‌های با ارتفاع متغیر از استحکام و پایداری لازم برای کار حرفه‌ای و مداوم برخوردار نیستند. علاوه بر این نمی‌توان ارتفاع تخت را برای هر ماساژور و هر ماساژ تغییر دارد چون علاوه بر زمان بر بودن، باعث استهلاک بسیار زیاد تخت می‌شود. تجربه نشان داده است که بهترین ارتفاع برای تخت‌های اسپاها در ایران که دارای ماساژورهای متعددی هستند 75-80 سانتیمتر است.
فوم رویه
یکی از اصلی‌ترین مواردی که در تهیه تخت باید در نظر بگیرید اندازه و نوع فوم رویه تخت است. به‌عنوان یک اصل پایه، اگر رویه تخت را با دست فشار دهید هیچ‌گاه نباید سفتی چوب کف تخت را حس کنید. همچنین هر چه فوم تخت ضخیم‌تر باشد راحتی بیشتری را برای ماساژ گیرنده به ارمغان می‌آورد. ضخامت فوم تخت‌های موجود در بازار از 5/2 تا 5/7 سانتیمتر است و اندازه آن و چگالی فوم، رابطه مستقیم با نوع ماساژی که می‌دهید دارد. برای ماساژهایی که نیاز به فشار زیاد دارند فوم سفت‌تر مناسبتر است چراکه در صورت نرم بودن فوم، فشار دست توسط نرمی فوم جذب می‌شود و فشار وارده به بدن کاهش می‌یابد، ولی فوم سفت در برابر فشار مقاومت می‌کند که باعث اجرای بهتر و قوی‌تر تکنیک‌های فشاری می‌شود. از طرفی فوم نرم با ضخامت زیاد (بیشتر از 5 سانتیمتر) راحتی بیشتری را برای شخص ماساژگیرنده فراهم می‌کند. یکی از بهترین انواع فوم که در تخت‌ها به کار می‌رود فوم حافظه‌دار است که نهایت راحتی را دربردارد. این نوع فوم به شکل بدن شخص ماساژگیرنده درآمده و دارای چگالی بالایی است.
بهترین نوع فوم مورد استفاده در تخت‌ها فوم ترکیبی است بدین صورت که لایه پایینی، فوم کم قطر (حدود 5/2 سانتیمتر) از جنس سفت باشد و لایه بالایی فوم قطور (حدود 5 تا 5/7 سانتیمتر) از جنس نرم. با این وصف علاوه بر راحتی شخص ماساژگیرنده، می‌توان ماساژهای با فشار عمیق را نیز به راحتی بر روی تخت اجرا کرد.
مسطح یا سر و پای بالا/پایین رونده
رویه بعضی از تخت‌ها یک تکه بوده و محل سر یا پای آنها قابل بالا و پایین رفتن نیست ولی در بعضی از تخت‌ها می‌توان قسمت سر آن را بالا و یا قسمت پای آن را پایین آورد. این مسئله به نوع ماساژ بستگی دارد. اگر قصد دارید بر روی تخت، ماساژ رفلکسولوژی پا بدهید، از آنجا که ماساژ گیرندگان عادت دارند به هنگام ماساژ پا به انجام ماساژ نگاه کنند، تختی مناسب است که قسمت سر آن بالا بیاید. البته توجه کنید که در بعضی از تخت‌ها قسمت سری آنها فقط تا 30 درجه بالا می‌آید که شخص ماساژگیرنده فقط می‌تواند سقف را نگاه کند و برای ماساژ رفلکسولوژی پا مناسب نیست. بنابراین باید به زاویه بالا آمدن سری تخت نیز توجه کرد. همچنین در صورتی که قصد انجام ماساژ شیاتسو را دارید تختی را انتخاب کنید که قسمت پای آن را بتوان پایین آورد. البته توجه کنید که قابلیت تنظیم سر و پا در تخت به وزن آن اضافه می‌کند و این افزایش وزن در تخت‌های پرتابل پارامتر مهمی است. همچنین اگر در آینده قصد دارید یکی از ماساژهای مذکور را انجام دهید بهتر است از هم اینک تختی تهیه کنید که قابلیت‌های لازم را داشته باشد. این امر در اسپاها با توجه به لزوم مجزا بودن محل‌های ماساژ فوت رفلکسولوژی و شیاتسو، کاربرد ندارد، پس تختی مناسب است که قسمت سر و پای آن قابل بالا و پایین رفتن نباشد.
سوراخ سر (Breath Hole)، جای سر مجزا (Face Cradle)
گرچه سوراخ سر در تخت‌های حرفه‌ای ماساژ هنوز هم معمول بوده و بسیار پرکاربرد است ولی بعضی افراد راحت نیستند صورت خود را در این سوراخ قرار دهند، چه به خاطر عدم راحتی آن و چه به علت احساس خفقانی که به آنها دست می‌دهد. بنابراین جای سر مجزا گزینه بهتری است. این جای سری به شکل نعل اسب بوده و از بالای تخت به بیرون زده است. باید توجه داشت که این امکان، حدود 20 سانتیمتر به طول تخت اضافه می‌کند که خود امتیاز مهمی برای تخت به حساب می‌آید.
البته در تخت‌های پرتابل این جای سر مجزا باعث افزایش 2-3 کیلوگرمی می‌شود که باید آن را جزو معایب در تخت‌های پرتابل در نظر گرفت. همچنین در تخت‌های دارای سوراخ سر مجزا باید ملافه‌ای تهیه کرد که جای سوراخ سر در آن درآمده باشد که علاوه بر افزایش قیمت ملافه، کمیاب‌تر نیز هست ولی این مانع در تخت‌هایی که جای سر جداگانه دارند وجود ندارد.
آنچه که مشخص است باید فاکتورهای مختلفی را برای تهیه تخت ماساژ در نظر گرفت. بنابراین برای این امر زمان گذاشته و تحقیقات لازم را به هنگام خرید تخت انجام دهید. هرچه بیشتر بدانید در نهایت انتخاب بهتری خواهید داشت. اگر هم در موردی شک داشتید بهترین کار مشورت با افراد و مراکزی است که در امر تجهیزات اسپا و ماساژ متخصص بوده و خدمات مشاوره‌ای ارایه می‌دهند.
