تحقیقات نشان داده است که زنان در مقابل تغییرات اقلیمی به مراتب بیشتر از مردان تحت تاثیر قرار میگیرند. تازهترین آمار سازمان ملل متحد نشان میدهد ۸۰% از جمعیت افرادی که به دلیل تغییرات اقلیمی آواره شدهاند زنان هستند.
زنان به عنوان مراقبین اصلی خانواده با چالشهای زیادی برای تامین آب سالم، غذا و سوخت برای پختوپز و گرمایش روبهرو هستند. توافقنامه اقلیمی پاریس با شناسایی این واقعیت که تاثیر برخی عوامل زیست محیطی بر زنان به نسبت بیشتر است، اقدامات خاصی در راستای توانمندسازی آنان در نظر گرفته است.
در آفریقای مرکزی جایی که تقریبا ۹۰% از دریاچه چاد خشک شده، بومیان منطقه با خطر شدیدی مواجه شدهاند. به ویژه زنان منطقه حال باید مسافت طولانیتری را برای پیدا کردن و جمعآوری آب بپیمایند. هندو عمرو ابراهیم، مسئول هماهنگی انجمن زنان بومی و مردم چاد، می گوید: "در فصول خشک مردها به شهر میروند و زنان را برای مراقبت از بقیه تنها میگذارند."
خانم ابراهیم افزود: "حال که فصول خشک طولانی تر شده کار زنان برای مراقبت از خانواده اعم از پیر و جوان به مراتب دشوارتر شده است."
معضل جهانی
اما تنها زنان در مناطق روستایی نیستند که از اثرات ناشی از تغییرات اقلیمی آسیب میبینند. به طور کلی زنان در سطح جهان نسبت به مردان بیشتر در معرض فقر و از دست دادن قدرت اجتماعی - اقتصادی هستند. به این ترتیب روند بهسازی زنان بعد از وقوع فجایع طبیعی که ممکن است به نابودی زیرساخت ها، مشاغل و مسکن منجر شود، بسیار سختتر است.
به عنوان مثال بعد از وقوع توفان کاترینا، زنان آمریکایی - آفریقایی در لوییزیانا بیشتر در اثر سیل آسیب دیدند. با بالا رفتن سطح آبها شهرهایی مانند نیو اورلئان که در ارتفاع کمتری قرار دارند بیشتر در خطر نابودی قرار دارند. جکلین لیت، پروفسور مطالعات زنان و امور جنسیتی در دانشگاه راتگر میگوید: "حتی پیش از توفان کاترینا زنان آمریکایی - آفریقایی بیشتر در معرض فقر بودند و بیش از نیمی از آنها مادران تنها و سرپرست خانوار بودند." همچنین طبق آمار، همزمان با وقوع فجایع طبیعی خشونت، تجاوز و آزار علیه زنان افزایش پیدا میکند.
فجایع طبیعی
رفتار و فعالیت انسانی موجب میشود تغییرات اقلیمی با سرعت بیشتری پیش برود اما تاثیر فجایع طبیعی بر همه یکسان نیست. موسسه خیریه آکسفام در گزارشی نوشته است تعداد مردانی که در سریلانکا از سونامی ۲۰۰۴ جان سالم به در بردند دو برابر زنان بود و در هند این میزان به سه برابر رسید.
در حالی که دلیل مشخصی برای این امر ارائه نشده اما در سراسر منطقه الگوی مشابهی شناسایی شده است؛ مردان احتمالا بهتر می توانند شنا کنند و زنان وقت زیادی را برای نجات کودکان و اقوام خود صرف میکنند. سازمان ملل متحد و بسیاری از دولتها و نهادها در سراسر جهان شناسایی استراتژیهای حساس به جنسیت برای پاسخگویی به بحرانهای زیستمحیطی و بحرانهای انسانی ناشی از تغییرات اقلیمی را ضروری میدانند و تلاش می کنند به تدریج مشارکت زنان در برنامهریزی و سیاستگذاری را افزایش دهند.