دانشکده پزشکی آمستردام با همکاری اپیسنتر، نخستین مرکز نوآوری آمستردام، در روز جهانی زن یک گردهمایی با محور سلامت زنان برگزار کردند. در این همایش از متخصصان علوم پزشکی دعوت شد تا در مورد سلامت زنان صحبت کنند. زنان و بیماری‌های قلبی یکی از مسائلی بود که در این گردهمایی به آن پرداخته شد، دکتر یولاند اپلمن، متخصص قلب و عروق در دانشکده پزشکی آمستردام، در سخنرانی خود سلامت زنان را مهم‌تر از مسائل کاری و مالی دانست چون به گفته وی اگر زنان از سلامت کافی برخوردار نباشند موقعیت کاری و مالی آنان نیز در معرض خطر قرار می‌گیرد.
او که در مورد نقش جنسیت در سلامت قلب و عروق تحقیق می‌کند گفت: "از ھر چھار زن یکی به دلیل بیماری‌ھای قلبی-عروقی جان خود را از دست می‌دھد. بسیاری فکر می‌کنند که سرطان دشمن شماره یک زنان است و بیماری‌ھای قلبی بیشتر در کمین مردان نشسته و با مرد بودن مرتبط است. با این حال من می‌توانم به شما بگویم که ھر روز در ھلند ۵۷ زن در اثر بیماری‌ھای قلبی عروقی جان می‌بازند و این رقم در مردان ۵۱ نفر است."
اگرچه سن از مھمترین عوامل مرتبط با بیماری‌ھای قلبی است اما تحقیقات نشان می‌دھند از دھه گذشته تعداد زنان جوانی که دچار حمله قلبی می‌شوند افزایش قابل توجھی یافته است. به طور کلی، متوسط عمر زنان بیش از مردان است، مردان زودتر جان خود را به دلیل بیماری‌ھای قلبی -عروقی از دست می‌دھند ولی زنان مدت بیشتری با این بیماری‌ھا دست و پنجه نرم می‌کنند.
با وجود اینکه اکنون متخصصان بر شکاف جنسیتی مردان و زنان در زمینه بیماری و سلامت واقف ھستند اما ھنوز تصویر درستی از چگونگی و چرایی آن ندارند اما می‌توان به دو موضوع اشاره کرد:
- مطالعات تاریخی نشان می‌دھد که مشارکت زنان در طب دوران باستان و حتی روزگار معاصر محدود بوده است. فرهنگ مردسالار مانع از حضور زنان در مشاغلی چون پزشکی می‌شد و فعالیت آنھا را به پرستاری و مامایی محدود می‌کرد. علاوه بر این در بسیاری از جوامع معاینه زنان به دست مردان ممنوع بود و از این رو اطلاعات تاریخی ما در باره بیماری‌ھای زنان چندان زیاد نیست.
کنار ماندن زنان از مبحث بیماری و درمان چنان بود که بیش از صد سال پیش، سر ویلیام آسلر، پزشک سرشناس کانادایی و یکی از بنیانگذاران بیمارستان جانز ھاپکینز، اعلام کرد که بیماری‌ھای قلبی، بیماری‌های مردانه ھستند. تا نیمه قرن بیستم، متخصصان علوم پزشکی بر همین تفکر پافشاری کرده و تفاوت‌ھای جنسیتی در سبک زندگی از جمله دخانیات و الکل و ھمچنین استرس را دلیلی دانستند برای اینکه بیماری‌ھای قلبی را مردانه بدانند.
- اغلب تحقیقات پزشکی بر روی جنس نر حیوانات و ھمچنین مردان صورت می‌گیرد و به همین دلیل فیزیولوژی و همچنین عوامل اجتماعی-اقتصادی که بر سلامت زنان تاثیر می‌گذارند کمتر مد نظر قرار می‌گیرند. ھمچنین به نظر می‌رسد که زنان تمایل کمتری به شرکت در مطالعات بالینی دارند و مسائلی چون نگھداری از فرزندان مانع آنان می‌شود.
- به گفته دکتر دکتر اپلمن "امروزه به سلامت زنان بیشتر توجه می‌شود اما هنوز کافی نیست." او برای اینکه نشان دهد چرا باید مسائل زنان در رویکردهای درمانی بیشتر مد نظر قرار بگیرد بیماری تصلب شرایین را مثال زد؛ در این بیماری دیواره سرخرگ‌ها سفت شده و پلاک‌ھایی در آنها ایجاد می‌شود. وقتی این اتفاق در سرخرگ‌های تغذیه کننده خود قلب یعنی رگ‌های کرونری بیفتد، زمینه سکته قلبی می‌شود که یکی از مهمترین عوامل مرگ در دنیا است
- به گفته دکتر اپلمن، تصلب شرایین در زنان حدود ۱۰ سال دیرتر از مردان بروز می‌کند: "مسئله قابل تامل در این باره غفلت پزشکان از سلامت رگ‌ھای کوچک است. بسیاری زنان پس از بررسی رگ‌ھای اصلی بدون درمان رھا می‌شوند و رگ‌های کوچکی که قریب به ۹۰ درصد خونرسانی قلب را بر عھده دارند بدرستی بررسی نمی‌شوند. این مسئله با تغییرات ھورمونی در زنان میانسال هم مرتبط است."
بارداری و یائسگی: آیا پزشکان توجه کافی دارند؟
در بدن زنان در دوره بارداری و یائسگی تغییرات هورمونی وسیعی رخ می‌دهد اما به این تغییرات و تاثیر آن بر سلامت زنان دقت کافی نمی‌شود. دکتر اپلمن می‌گوید:
"زنان ممکن است در دوران یائسگی دچار دیابت و چاقی شوند اما ھنوز نمی‌دانیم چه اتفاقی در بدن این زنان می‌افتد. ما به عنوان متخصصان قلب معمولا از زنان در باره دیابت بارداری سوال نمی‌کنیم. با این حال تحقیقات نشان می‌دھند که نیمی از زنانی که به دیابت بارداری مبتلا شدند، پس از یائسگی به دیابت نوع دوم دچار می‌شوند. این باید تغییر کند و ما پزشکان باید بیشتر به تغییرات ھورمونی در زنان توجه کنیم."
"پیشگیری بھترین درمان برای کاھش خطر بیماری‌ھای قلبی -عروقی است. سبک زندگی و عادات ناسالم نقش مھمی در این بیماری‌ھا دارند و به ھمین علت باید بر پیشگیری تمرکز کرد. ھمچنین نباید نقش یائسگی را در بروز این بیماری‌ھا نادیده گرفت چرا که با تغییرات بزرگی در بدن زنان ھمراه است."
نخستین زنگ خطر برای من: داستان واقعی سکته قلبی در یک زن جوان
بابی، یک وکیل، مدیر عامل یک شرکت حقوقی و مادر سه کودک است. چندسال با خانواده‌اش به تایلند سفر کرده بود که اولین حمله قلبی را تجربه کرد که برایش یک زنگ خطر جدی بود.
بابی زن جوان و سالمی بود و اصلا فکر نمی‌کرد سکته کند. او می‌گوید: "با خانواده‌ام در ھواپیما بودم که ناگھان حس کردم قفسه سینه‌ام سنگین شد، انگار یک فیل رویم نشسته بود. سعی کردم بدون آنکه باعث ناراحتی بچه‌ھا و سایر مسافران شوم، شوھرم را مطلع کنم. به بیمارستان که منتقل شدیم، پزشکان گفتند حمله قلبی داشته‌ام."
"به یاد دارم که سعی کردم آرامش دیگران را بھم نریزم. بسیاری از زنان با بیماری برخورد مشابھی دارند و تلاش می‌کنند اطرافیان متوجه بیماری‌شان نشوند اما این کار درست نیست. من ھیچ وقت فکر نمی کردم دچار حمله قلبی شوم زیرا دانش من درباره سلامت زنان اندک بود."
پیام بابی این بود که زنان مراقب خودشان باشند، به عنوان زن، ھمسر و مادر؛ چرا که ھیچکس نمی‌داند چه زمانی نوبتش برای مواجھه با بیماری می‌رسد.
مشارکت زنان در مدیریت شرکت‌های بهداشتی و دارویی
حضور زنان در عرصه علوم پزشکی و ھمینطور در شرکت‌ھایی بھداشتی و دارویی در سال‌ھای اخیر رشد قابل توجھی داشته اما زمانی که به سمت‌ھای مدیریتی می‌رسیم، سھم زنان هنوز بسیار اندک است.
سارا فیشر، مدیر ارشد در شرکت جانسون و جانسون که بیش از ۱۶ سال در حوزه فناوری پزشکی فعالیت کرده معتقد است که محل‌ھای کار معمولا برای مردان طراحی شده‌اند و زنان در بسیاری از این محیط‌ھا احساس راحتی نمی‌کنند. او زنان را تشویق می‌کند از روسای خود در مورد موقعیت‌ھای کاری و محل کار درخواست‌ھای بیشتری داشته باشند: "در مجموع زنان مایل نیستند درخواست‌هاشان را مطرح کنند. آنھا نه تنھا در مورد دستمزد بلکه در مورد حقوق اساسی خود در محیط کار هم صحبت نمی‌کنند."
سارا فیشر معتقد است اگر زنان می‌خواھند سمت‌های بالاتری را برعھده گیرند باید بتوانند خواسته‌ھای خود را مطرح کنند. این سبب می‌شود که به حقشان برسند و به آنھا کمک می‌کند که جسم و روح سالم‌تری داشته باشند.