زیبازی: روز جهانی زن بزرگداشتی است که هر ساله در روز ۸ مارس برابر با ۱۸ اسفند ماه برپا می شود و نقطه کانونی در جنبش حقوق زنان است.

بسته به مناطق گوناگون، تمرکزِ جشن بر بزرگداشت و دفاع از حقوق زنان و برگزاری جشنی برای دستاوردهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی زنان است. این روز در ابتدا به عنوانِ یک رویدادِ سیاسیِ سوسیالیستی در میانِ احزاب سوسیالیست آمریکا، آلمان و اروپای شرقی آغاز شد، ولی پسین ترها در فرهنگ بسیاری از کشورها امیخته شد.

هشتم مارس، روز جهانی زن در خیلی از کشورهای جهان گرامی داشته می شود. ۸ مارس روزی است که زنان جهان بدون توجه به گرایشات گوناگون فکری، عقیدتی، نژادی و ... به تداعی موفقیت ها و دستاوردهایشان می پردازند. در واقع، این روز مجالی است برای نگاه کردن به قبل در مسیر تلاش ها، مناقشات و فعالیت های قبلی و اغلب برای نگریستن در راستای حرکت های پیش رو برای باز کردن راه در جهت شکوفایی استعدادها و فرصت هایی که در انتظار نسل آینده زنان است.

تاریخچه روز جهانی زن

بذر روز جهانی زن در سال ۱۹۰۸ کاشته شد، کارگران زن کارخانـۀ نساجی کتان در شهر نیویورک به منظور احیا خاطرۀ اعتصاب در این روز را که تبعیض، محرومیت و فشار کار و حقوق بسیار کم زنان را بیاد می آورد دست به اعتصاب زدند، صاحب این کارخانه بهمراه نگهبانان به خاطر جلوگیری از همبستگی کارگران قسمت های دیگر با اعتصاب گران و عدم انتقال آن به قسمت های دیگر، این زنان را در محل کارشان محبوس ساخت و بعدا به علل نامعلوم کارخانه آتش گرفت و فقط تعداد اندکی از زنان توانستند از این حادثه نجات یابند و بقیه ۱۲۹ تن از زنان کارگر در این آتش سوختند.

به همین علت روز هشتم مارس (روز جهانی زن) بطور سنتی بنام روز مبارزه زنان علیه بی عدالتی و فشار علیه زنان در خاطرات باقی ماند. در سال هاى بعد در كشورهاى گوناگون اروپایى و امریكا مبارزه زنان به شكل تظاهرات و اعتصاب کاری علیه فشار، تبعیض و استعمار کاری و همینطور برای داشتن حقوق برابر در اجتماع ادامه پیدا کرد. از جمله یکی از مهمترین مدافعان حقوق زن در آلمان خانم کلارا زتکین (۱۸۵۷- ۱۹۳۳) خواسته های مبارزان زن در آلمان را مبنی بر هشت ساعت کار در روز، تعصیلات ویژه در ایام زایمان و دیگر حقوق بر اساس قانون تقاضا کرد.

- روز جهانی زن در سال ۱۹۱۰ میلادی

در ماه اوت ۱۹۱۰، کنفرانس جهانی زنان قبل از جلسه عمومی سوسیالیست های بین الملل دوم در کپنهاگ دانمارک برگزار شد. با الهام از سوسیالیست های آمریکایی، لوییس زیتس سوسیالیست آلمانی پیشنهاد تأسیس سالانه روز جهانی زن را داد و کلارا زتکین سوسیالیست پیشرو که بعدها یک رهبر کمونیست شد از او حمایت کرد، البته در آن کنفرانس روز خاصی معلوم نشد. نمایندگان که مجموعه ای از ۱۰۰ زن از ۱۷ کشور بودند، با این ایده برای ترویج حقوق برابر، شامل حق رای برای زنان، موافقت کردند. سال بعد در ۱۹ مارس ۱۹۱۱ روز بین المللی زن برای میلیون ها نفر در کشور اتریش، دانمارک، آلمان و سوییس برای نخستین بار شناخته شده بود. فقط در امپراتوری اتریش- مجارستان، ۳۰۰ تظاهرات برگزار شد. در وین، زنها در رینگ اشتراسه رژه میرفتند و بنرهایی به افتخار شهدای کمون پاریس حمل می کردند. زنان خواستار حق رأی و مناصب عمومی بودند. آن ها همچنین نسبت به تبعیض جنسیتی در استخدام اعتراض داشتند. آمریکایی ها در آخرین یک شنبه فوریه روز ملی زن را بپا داشتند.

- روز جهانی زن در سال  ۱۹۱۳- ۱۹۱۴ میلادی

روز جهانی زن به جایگاهی برای اعتراض به جنگ جهانی اول هم بدل شد. در جریان جنبش صلح طلبی، زنان روسیه روز زن را در نخستین یکشنبه ماه فوریه گرامی داشتند. در اروپا این روز در ۸ مارچ یا روزهای قبل و بعد آن گرامی داشته شد. مثل سال پیش تظاهرات های متعددی در دفاع از صلح و همبستگی با فعالان آن حوزه برپا شد.

- روز جهانی زن در سال ۱۹۱۷ میلادی

با آنکه جنگ تمام شده بود، ولی زنان روسیه هم چنان از تظاهرات روز جهانی زن بعنوان وسیله ای برای ابراز اعتراض ها و اعتصاب هایشان تحت عنوان «نان و صلح» استفاده کردند. چهار سال بعد، تزار روسیه اجازه رأی دادن برای زنان و شرکت آنان در دولت را صادر کرد.

- روز جهانی زن در سال ۱۹۷۷ میلادی

در دسامبر سال ۱۹۷۷، مجمع عمومی سازمان ملل متحد اعلام کرد که کشورهای عضو میتوانند روز جهانی زن و روز جهانی صلح را با توجه به مناسبات فرهنگی و اجتماعی خودشان در روزهای مختلفی برپا کنند.

امروزه و تجلیل از روز جهانی زن

در چند ساله گذشته، ۸ مارس روز جهانی زن برای زنان، نه تنها در کشورهای پیشرفته بلکه در جوامع در حال توسعه نیز به صورت گسترده تری مطرح و ابعاد تازه ای بخود گرفته است. جنبش رو به رشد جهانی زنان، که با برگزاری چهار کنفرانس بین المللی زنان توسط سازمان ملل متحد جهان تعمیق یافته است، در تبدیل روز جهانی زن به صف آرایی و اعتراض در جهت دستیابی زنان به حقوق شان و مشارکت آنان در عرصه های سیاسی و اقتصادی یاری بسیار رسانده است. همچنین، زنان جهان در روز بین المللی زن تلاش کرده اند تا این روز را به فرصتی برای انعکاس پیشرفت ها و دستاوردهای حاصل شده و کنش های دلیرانه و نیز عزم راسخ زنان عاد ی(که نقش شگفت آوری را در تاریخ کشورها و جوامع شان ایفا کرده اند) تبدیل کرده و این دستاوردها را گرامی بدارند.